طبق ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، کلاهبرداری و اختلاس، هرگونه کسب مال یا اموال از طریق روش‌های غیرقانونی، جرم محسوب می‌شود. به عبارت ساده‌تر، اگر کسی با تقلب، فریب یا روش‌های مشابه، به مال دیگری دست‌اندازی کند، مرتکب جرم تحصیل مال نامشروع شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر، به ادامه مطلب مراجعه کنید.
ماده قانونی تحصیل مال از طریق نامشروع
قانون اصلی که جرم تحصیل مال نامشروع را تعریف می‌کند، ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری است. این قانون سه نوع عمل اصلی را جرم می‌داند:
به دست آوردن مال به روش‌های غیرقانونی: یعنی هرکسی به‌طور غیرقانونی پولی یا چیزی را به دست آورد.
تقلب در توزیع کالاها: یعنی کسی که وظیفه توزیع کالاها را دارد، به‌طور تقلبی این کار را انجام دهد.
خریدوفروش امتیازات خاص: یعنی کسی بخواهد امتیازی که به او داده‌شده است را به دیگری بفروشد یا از آن سوءاستفاده کند.
دفاع در مقابل اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع
وقتی به کسی اتهام می‌زنند که به‌طور غیرقانونی پولی یا چیزی را به دست آورده است، او می‌تواند از خودش دفاع کند. برای این کار باید ثابت کند که:
قصد بدی نداشته است: یعنی نمی‌دانسته کاری که انجام داده جرم است.
هیچ پولی یا چیزی به دست نیاورده است: یعنی از این کار سودی نبرده است.
کاری که انجام داده جرم نیست: یعنی عمل او در قانون جرم محسوب نمی‌شود.
برای دفاع از این اتهام، باید مدارک و دلایلی ارائه داد که نشان دهد این شخص بی‌گناه است.
تفاوت تحصیل مال نامشروع و تحصیل مال از طریق نامشروع
اگر بخواهیم تفاوت بین خریدوفروش امتیازات و جرم تحصیل مال نامشروع را مشخص کنیم، می‌توان گفت که هر دو عمل، ازنظر نتیجه نهایی، منجر به کسب مال یا منفعت می‌شوند. بااین‌حال، تفاوت اصلی درروش کسب این مال است. در خریدوفروش امتیازات، ممکن است عمل به‌صورت ظاهری قانونی انجام شود، اما درصورتی‌که این عمل منجر به تضییع حقوق دیگران یا سوءاستفاده از موقعیت شود، می‌تواند جرم تلقی شود. در مقابل، جرم تحصیل مال نامشروع، به‌طورکلی به هرگونه کسب مال به روش‌های غیرقانونی اطلاق می‌شود و شامل طیف وسیعی از اعمال مجرمانه است.
مجازات تحصیل مال نامشروع
طبق قانون، اگر کسی به‌طور غیرقانونی پولی یا چیزی را به دست آورد، علاوه بر اینکه باید آن را پس بدهد، ممکن است از سه ماه تا دو سال به زندان برود یا جریمه‌ای برابر با دو برابر ارزش آن پول یا چیز را پرداخت کند.
تحصیل مال از طریق نامشروع قابل‌گذشت است؟
اگر کسی به‌طور غیرقانونی پولی یا چیزی را به دست آورد و ارزش آن کمتر از یک میلیارد تومان باشد، صاحب آن پول یا چیز می‌تواند از شکایتش منصرف شود.
ارکان جرم
عنصر مادی: یعنی کاری انجام داده باشد که طبق قانون ممنوع است.
عنصر قانونی: یعنی این کار در قوانین کشور جرم شناخته‌شده باشد.
عنصر روانی: یعنی قصد داشته باشد که با این کار به کسی ضرر برساند یا خودش سود ببرد.
عنصر مادی
این قسمت از جرم، به کاری که فرد انجام می‌دهد مربوط می‌شود. یعنی اینکه فرد با چه روش‌های اشتباهی پولی یا چیزی را به دست آورده است.
عنصر قانونی
قانون مشخص کرده که اگر کسی از مجوزهایی که به او داده‌اند یا از روش‌های تقلبی برای فروش کالا استفاده کند، مرتکب جرم شده است. یعنی اینکه راهی که این فرد برای به دست آوردن پول یا چیزی استفاده کرده، قانونی نیست.
عنصر روانی
این جرم، یک جرم عمدی است. یعنی کسی که این کار را انجام می‌دهد، می‌داند که کار اشتباهی می‌کند و می‌خواهد با این کار به نتیجه خاصی برسد. این نتیجه هم می‌تواند این باشد که پولی را به دست بیاورد یا به کسی ضرر برساند.
کلاهبرداری و تحصیل مال از طریق نامشروع
هر دو جرم کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع ازنظر کیفری قابل‌تعقیب هستند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در نحوه به دست آوردن مال است. در کلاهبرداری، فرد با فریب دادن دیگری، او را وادار به واگذاری مال می‌کند. اما در تحصیل مال نامشروع، فرد از موقعیت یا قدرت خود سوءاستفاده کرده و به‌صورت غیرقانونی به مال دیگری دست می‌یابد
تحصیل مال از طریق نامشروع درجه چند است؟
در پاسخ می‌توانیم بگوییم که مجازات معاونت در جرم تحصیل مال از طریق نامشروع مجازات تعزیری درجه ۷ و ۸ می‌باشد.
اعتراض به‌قرار منع تعقیب تحصیل مال از طریق نامشروع
اگر دادگاه به کسی که به شما ضرر رسانده گفته که دیگر او را تعقیب نمی‌کند، شما می‌توانید به این تصمیم اعتراض کنید. این اعتراض را باید ظرف ده روز (برای کسانی که در ایران زندگی می‌کنند) یا یک ماه (برای کسانی که خارج از کشور زندگی می‌کنند) انجام دهید. برای اطلاعات بیشتر و انجام مراحل قانونی، می‌توانید به دفتر حقوقی دکتر حمید بذرپاچ مراجعه کنید.
اثبات تحصیل مال از طریق نامشروع
برای اثبات جرم تحصیل مال از طریق نامشروع در دادگاه، ارائه مدارک و شواهد قانع‌کننده الزامی است. این مدارک باید به‌طور روشن نشان دهند که:
مال متعلق به دیگری بوده و به‌طور غیرقانونی تصاحب‌شده است: این امر مستلزم ارائه اسناد مالکیت، قراردادها یا هر مدرک دیگری است که نشان‌دهنده مالکیت مشروع فرد باشد.
شخص متهم به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در تصاحب این مال نقش داشته است: این موضوع را می‌توان با ارائه شهادت شهود، اسناد مالی، مکاتبات، یا هر مدرک دیگری که ارتباط متهم با مال را نشان دهد، اثبات کرد.
تصاحب مال با سوءنیت و باهدف ضرر رساندن به مالک صورت گرفته است: این نیت مجرمانه را می‌توان با بررسی انگیزه متهم، شرایط وقوع جرم و سایر شواهد مرتبط اثبات کرد.
روش‌های دفاع در برابر اتهام تحصیل مال نامشروع
دفاع در برابر اتهام تحصیل مال نامشروع، مستلزم اتخاذ رویکردی جامع و مبتنی بر تحلیل دقیق پرونده و شرایط خاص هر موکل است. استراتژی‌های دفاعی متعددی در این زمینه قابل اتخاذ است که دو مورد از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
اثبات مشروعیت منابع مالی: ارائه مدارک و مستندات کافی برای اثبات مشروعیت منابع مالی و نحوه کسب مال، یکی از قوی‌ترین دفاعیات در این نوع پرونده‌هاست. بررسی دقیق اسناد مالی، قراردادها، سوابق مالیاتی و سایر مدارک مرتبط، می‌تواند به‌طور مؤثر این دفاع را تقویت نماید.
نفی سوءنیت: سوءنیت یا قصد مجرمانه، عنصر اصلی تشکیل‌دهنده جرم تحصیل مال نامشروع است. بنابراین، اثبات عدم وجود سوءنیت در ارتکاب عمل، دفاعی قوی محسوب می‌شود. ارائه شهادت شهود، مدارک کتبی و سایر مستندات که نشان‌دهنده حسن نیت و عدم قصد مجرمانه متهم باشد، می‌تواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
استفاده از دفاع مبتنی بر نبود رابطه علل و معلولی: برای اثبات جرم تحصیل مال نامشروع، دادگاه باید به وجود ارتباط مستقیم و علّی بین اعمال متهم و کسب مال نامشروع پی ببرد.
یکی از دفاعیات قوی در این نوع پرونده‌ها، اثبات بی‌ارتباطی بین اقدامات متهم و مال موردادعا است. به‌عبارت‌دیگر، اگر بتوان نشان داد که مال از منابع مشروع و مستقل از اعمال متهم تأمین‌شده است، این امر می‌تواند به‌عنوان یک دفاع مؤثر مطرح شود.
به‌عنوان‌مثال، اگر متهم بتواند ثابت کند که درآمدی که منجر به کسب مال شده است، حاصل فعالیت‌های شغلی یا کسب‌وکاری قانونی و مستقل از عمل مجرمانه مورد اتهام بوده است، این دفاع می‌تواند به نفع وی تمام شود.
ایراد به اعتبار مدارک و شواهد اتهام: در اکثر پرونده‌های کیفری، مدارک و شواهد ارائه‌شده از سوی طرف مقابل، ممکن است دارای نواقص، ابهامات یا حتی ایرادات اساسی باشد. یکی از مهم‌ترین راهکارهای دفاع مؤثر در چنین مواردی، زیر سؤال بردن اعتبار و صحت این ادله است.
به‌عنوان‌مثال، اگر مدارک ارائه‌شده جعلی، دستکاری‌شده یا فاقد اصالت باشند، می‌توان با ارائه دلایل قانع‌کننده، این ادعا را رد کرد. همچنین، ممکن است مدارک به‌صورت ناقص ارائه‌شده یا به‌گونه‌ای تفسیر شوند که به نفع طرف مقابل باشد. در چنین مواردی، تحلیل دقیق و همه‌جانبه مدارک و ارائه شواهد متقابل، می‌تواند به‌طور مؤثری از موکل دفاع کند.
استفاده از دادرسی‌های شکلی: در بسیاری از پرونده‌های کیفری، به‌ویژه در مواردی که اتهام تحصیل مال نامشروع مطرح می‌شود، دفاع از حقوق متهم صرفاً به ارائه ادله اثباتی محدود نمی‌شود. بلکه می‌توان با تمرکز بر نواقص شکلی موجود درروند دادرسی، ازجمله عدم رعایت حقوق متهم در مراحل تحقیقات و بازجویی یا نقض اصول دادرسی عادلانه، دفاعی مؤثر را شکل داد.
به‌عنوان‌مثال، اگر متهم بتواند ثابت کند که در جریان بازجویی‌ها تحت‌فشار یا تهدید قرارگرفته است یا وکیل مدافع وی به‌طور کامل به او دسترسی نداشته است، این موارد می‌توانند به‌عنوان دلایل نقض حقوق متهم تلقی شده و موجب نقض حکم صادره یا اعاده دادرسی شوند. همچنین، اگر در مراحل دادرسی، اصول دادرسی عادلانه مانند حق دفاع، حق دسترسی به پرونده یا حق استماع شهادت شهود، رعایت نشده باشد، این امر می‌تواند به‌عنوان یک دفاع مؤثر در برابر اتهام مطرح شود.
جمع‌بندی ( دفاع در مقابل اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع )
دفاع در برابر اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع نیازمند رویکردی چندجانبه و مبتنی بر تحلیل دقیق پرونده است. علاوه بر ارائه ادله اثباتی قوی برای رد ادعای اتهامی، تمرکز بر نواقص شکلی موجود درروند دادرسی و دفاع از حقوق تضییع‌شده متهم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اثبات مشروعیت منابع مالی، نفی سوءنیت، زیر سؤال بردن اعتبار مدارک ارائه‌شده توسط طرف مقابل و همچنین استناد به نقض حقوق متهم در مراحل مختلف دادرسی، ازجمله دفاعیات قابل‌اتکا در این نوع پرونده‌ها هستند. درنهایت، موفقیت در دفاع از این اتهام به عوامل متعددی ازجمله پیچیدگی پرونده، میزان شواهد موجود، مهارت و تجربه وکیل مدافع و همچنین قضاوت عادلانه دادگاه بستگی دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع و نحوه دفاع در مقابل آن به کارشناسان ما در دفتر حقوقی دکتر حمید بذرپاچ مراجعه کنید.
تماس: [۰۹۱۲۷۶۷۸۷۵۱]
آدرس: تهران.سعادت آبا‌د.خیابان سرو غربی.نرسیده به خیابان بخشایش.مجتمع سفیر. واحد ۱۶
